Το φαινόμενο της κατάθλιψης μετά τη γέννα ονομάζεται επιλόχεια κατάθλιψη. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει προφανής αιτία, συχνά όμως δεν υπάρχει καμία.
Αυτή η κατάσταση μπορεί να γίνει ιδιαίτερα οδυνηρή εφόσον περιμένατε με τόση ανυπομονησία το μωρό σας όλους τους μήνες της εγκυμοσύνης.
Μπορεί να νιώθετε ένοχη για τα συναισθήματά σας αυτά, ή ακόμα να νιώθετε ότι δεν μπορείτε να τα βγάλετε πέρα με το ρόλο σας ως μητέρα. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να διαρκέσει για εβδομάδες, ή ακόμα και μήνες. Τα άτομα με ήπια επιλόχεια κατάθλιψη μπορούν να βοηθηθούν λαμβάνοντας υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους τους. Άτομα με κατάθλιψη πιο βαριάς μορφής θα χρειαστούν επιπρόσθετη βοήθεια από τον ιατρό τους, την ιατρική επισκέπτρια, ή σε ορισμένες περιπτώσεις από ψυχολόγο ή ψυχίατρο.
Περίπου η 1 στις 10 γυναίκες έχει επιλόχεια κατάθλιψη μετά τη γέννα. Αν δε δοθεί θεραπευτική αγωγή μπορεί να κρατήσει για μήνες, ή ορισμένες φορές και περισσότερο.
Τι νιώθουν οι γυναίκες που έχουν επιλόχεια κατάθλιψη?
Θλίψη
Νιώθετε «πεσμένη» και δυστυχισμένη τον περισσότερο καιρό. Μπορεί να νιώθετε χειρότερα συγκεκριμένες στιγμές της ημέρας, όπως το πρωί ή το βράδυ. Μερικές φορές έχετε καλές μέρες οι οποίες σας κάνουν να ελπίζετε ότι όλα τελείωσαν. Όταν όμως ακολουθούνται από «κακιές» μέρες, αυτό είναι πολύ απογοητευτικό. Μερικές φορές μπορεί να σας φαίνεται ότι δεν αξίζει να ζείτε.
Ευερεθιστότητα
Μπορεί να αρχίσετε να θυμώνετε εύκολα με άλλα παιδιά ή και με το δικό σας παιδί. Μπορεί ν’ αρχίσετε να γκρινιάζετε στο σύντροφό σας, ο οποίος δικαίως θα απορεί για το τι συμβαίνει.
Κούραση
Όλες οι νέες μητέρες κουράζονται πολύ αλλά η κατάθλιψη μπορεί να σας κάνει να νιώθετε τόσο εξουθενωμένη ώστε να νιώθετε άρρωστη.
Αϋπνία
Όταν τελικά πέφτετε για ύπνο, δεν μπορείτε να κοιμηθείτε. Ξυπνάτε πολύ νωρίς το πρωί, ακόμα κι αν ο σύντροφός σας έχει ταΐσει το μωρό κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Απώλεια της όρεξης
Οι μητέρες που υποφέρουν από κατάθλιψη συνήθως δεν έχουν χρόνο να φάνε ούτε και τις ενδιαφέρει το φαγητό, οπότε μπορεί να νιώθετε ευέξαπτες και εξασθενημένες. Ωστόσο, αν αρχίσετε να τρώτε μόνο και μόνο για παρηγοριά μπορεί να έχετε ενοχές και να νιώσετε άσχημα επειδή θα έχετε παχύνει.
Απώλεια της ικανότητας ευχαρίστησης
Δεν νιώθετε ευχαρίστηση ούτε ενδιαφέρον για τίποτε. Αυτό μπορεί να ισχύει ιδιαίτερα για τη σεξουαλική επαφή. Μερικές γυναίκες δείχνουν ξανά ενδιαφέρον για τη σεξουαλική επαφή πριν από τις 6 εβδομάδες μετά τη γέννα, που γίνεται η πρώτη εξέταση, αλλά συνήθως τα άτομα με επιλόχεια κατάθλιψη δεν έχουν επιθυμία ή ενθουσιασμό. Ο σύντροφός σας μπορεί να αποζητά την ευχαρίστηση και τη διέγερση της σεξουαλικής επαφής αλλά εσείς όχι. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει περαιτέρω πρόβλημα στη σχέση σας. Υπάρχουν φυσικά πολλοί άλλοι λόγοι για να χάσετε το ενδιαφέρον σας για σεξ μετά τη γέννα: μπορεί να νιώθετε πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή, να είστε πολύ κουρασμένη, ή απλώς να προσπαθείτε να προσαρμοστείτε στο ρόλο σας ως γονιός.
Νιώθετε ανίκανη να ανταπεξέλθετε
Η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να σας κάνει να νιώθετε ότι έχετε πολύ λίγο χρόνο, ότι δεν κάνετε τίποτα σωστά και ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα γι’αυτό. Είναι δύσκολο να μπείτε σε μια καινούρια ρουτίνα ώστε να μπορείτε να τα βγάλετε πέρα με το μωρό και όλα τα υπόλοιπα.
Ενοχές
Η κατάθλιψη αλλάζει τον τρόπο που σκέφτεστε κάνοντάς σας να βλέπετε τα πράγματα αρνητικά. Αυτό μπορεί να σας δημιουργήσει αισθήματα ενοχής και να σας κάνει να κατηγορείτε τον εαυτό σας και να νιώθετε ότι εσείς είστε υπεύθυνη για την αρρώστιά σας ή ότι δεν βοηθάτε την οικογένειά σας.
Άγχος
Μπορεί να νιώθετε ότι φοβάστε να μείνετε μόνη με το μωρό σας. Μπορεί να ανησυχείτε για το ότι μπορεί να φωνάξει, ή να πνιγεί, ή να πάθει κακό με κάποιον τρόπο. Αντί να νιώθετε δεμένη με το μωρό σας μπορεί να νιώθετε απόμακρη. Δεν μπορείτε να καταλάβετε τι νιώθει ή τι χρειάζεται το μωρό σας.
Δεν ξέρουμε αρκετά για τους λόγους που προκαλούν την επιλόχεια κατάθλιψη ώστε να είμαστε σίγουροι για το ποια άτομα έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από αυτή. Το πιθανότερο είναι ότι δεν υπάρχει μόνο ένας λόγος, αλλά διάφοροι στρεσογόνοι παράγοντες μπορεί να την προκαλέσουν. Ξέρουμε ότι μία γυναίκα έχει περισσότερες πιθανότητες να υποφέρει από επιλόχεια κατάθλιψη εάν:
είχε και παλαιότερα κατάθλιψη (κυρίως εάν είχε επιλόχεια κατάθλιψη)
ο σύντροφός της δεν την στηρίζει
το μωρό της γεννήθηκε πρόωρα ή είναι άρρωστο
έχασε η ίδια τη μητέρα της όταν ήταν παιδί
σε μικρή χρονική περίοδο υπέφερε από πολύ άγχος.
Ο θηλασμός μπορεί να μειώσει κατά το ήμισυ τον κίνδυνο για εμφάνιση κατάθλιψης μετά τον τοκετό, σύμφωνα με μια μεγάλη μελέτη,σε δείγμα 14.000 νέων μητέρων.
Ωστόσο, υπάρχει μια μεγάλη αύξηση στον κίνδυνο εμφάνισης της κατάθλιψης σε γυναίκες που σκοπεύουν να θηλάσουν, αλλά δεν είναι σε θέση να το πράξουν.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Maternal and Child Health», ζήτησε μεγαλύτερη στήριξη για τις γυναίκες που αδυνατούν να θηλάσουν. Τα οφέλη του θηλασμού για το μωρό είναι δεδομένα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τη διατροφή ενός παιδιού, με τίποτα άλλο εκτός από το μητρικό γάλα, για τους πρώτους έξι μήνες.
Έρευνα του πανεπιστημίου του Cambridge έδειξε ότι, στις γυναίκες που σχεδίαζαν να θηλάσουν, υπήρξε μια μείωση εμφάνισης της κατάθλιψης μετά τον τοκετό κατά 50%, εάν αυτές ξεκινούσαν τελικά τον θηλασμό. Αλλά ο κίνδυνος της κατάθλιψης υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ των γυναικών που ήθελαν, αλλά δεν ήταν σε θέση να θηλάσουν.
Μία από τους ερευνητές, δήλωσε στο BBC: "Ο θηλασμός δεν φαίνεται να έχει μια προστατευτική επίδραση, αλλά υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος.Εκείνες που θέλουν και δεν καταλήγουν να θηλάσουν, έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο από όλες τις ομάδες."
Το όφελος αυξάνεται για κάθε εβδομάδα του θηλασμού μέχρι ένα μήνα.Ωστόσο, οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη επίδραση στην κατάθλιψη μετά τον τοκετό,δεν μπορεί να προσδιοριστεί , λόγω του μικρού αριθμού των γυναικών στη μελέτη που θήλαζαν ακόμα, αρκετούς μήνες μετά τη γέννηση.